De béste redenen om te lachen, ook als je helemaal geen reden tot lachen hebt
“De oprechte lach zit letterlijk ‘dieper’ want hij gaat samen met activatie in dieper gelegen hersendelen die onze emoties reguleren. … Hij activeert allerlei spieren in het gezicht en het lichaam die we niet onder controle hebben. … Als deze lach zich voordoet tussen mensen is het een teken van echt contact. … De pijnstillende werking van lachen treedt ook pas op wanneer mensen iets écht grappig vinden.” (Strick, 2020).
Waarom zou je in vredesnaam lachen om jezelf!?! Wanneer je jezelf kwetsbaar voelt, ziek bent, je ieder moment ontmaskert kan worden voor de arme sloeber die je eigenlijk bent, je jezelf zorgen maakt om de wereld, of jou eigen plek daarin. Als je jezelf wel voor je kóp kan slaan, het huilen je nader staat dan het lachen, als er niet veel te lachen valt. Waarom zou je jezelf dan kietelen?
Het zal je vast niet verbazen dat (sociale) psychologie en filosofie het je wel eens zullen vertellen. Nou … kom maar op. Van sarcastisch cynisme naar humaniserende humor van Tim Fransen (2019) of de zelfbevestigende humor van Rod Martin (in Strick, 2020). Kom op, je kán het!
Híer met dat bolhoedje!
“…wat humor kan zijn en welke functie het kan vervullen, in een wereld die zo absurd is als de onze, bewandeld door wezens zo kwetsbaar en onbeholpen als wij. De enige bron van humor die mij interesseert, is de onvolmaaktheid, het gebrek, de mislukking. Met andere woorden: het menselijk tekort. En de enige functie die me hier interesseert, is het vermogen van humor om ons dat tekort op een verzoenende manier onder ogen te laten zien.” (Fransen, 2019)
In deze blog lees je drie goede redenen om te leren lachen om jezelf;
- lachen lijm luitjes
- humor houd hoop
- grappen geven groei
Samen een lach delen vergroot sociale veiligheid
Evolutionair gezien kregen lachen en glimlachen nut toen de leefgemeenschappen groter werden. Samen een lach delen vergroot de sociale veiligheid. Later evolueerde de functie van humor zich verder tot beïnvloeder van gedrag, vergroting van creativiteit en innovatie, flirten en huwelijksgeluk, en persoonlijk welzijn (Strick, 2020).
Hoe vergoot een lach de sociale veiligheid? Allereerst doordat humor onze onbeholpen uitvoering van onze o zo goede intenties begrijpelijk maakt. En dat is écht nodig voor de complex wezens die we zijn. Miscommunicatie over wat we hoe bedoelen is aan de orde van de dag. Sowieso bij mensen die we niet goed kennen en niet kunnen inschatten. Misschien zelfs wel des te meer bij mensen van wie we afhankelijk zijn en van wie we hopen dat ze van ons houden.
- Samen lachen redt onze miscommunicatie
- Het heft onze onzekerheid tijdelijk op
Het is al weer elf jaar geleden. Mijn lief en ik herinneren het ons als de dag van gisteren, zo bleek toen ik zo juist aan mijn lief vroeg of ik het volgende verhaal mocht delen. Het was een prachtige dag en ik zat op het terras te wachten tot mijn lief terugkwam van de toilet om te kunnen bestellen bij de ober. Ik had dorst en ik was dus erg blij om te zien hoe mijn lief tussen de tafeltjes door naar ons tafeltje manoeuvreren. Ik glimlachte, maar lang niet zo breeduit als hij. Dit is waarom.
Het koste mij niet veel verbeeldingskracht om voor te stellen
Mijn lief had blijkbaar erg nodig moeten poepen. Tja. Op zich al een onderwerp waarover ik in de lach kan schieten. Mijn kersverse lief poepte blijkbaar. Dat niet alleen, hij poept in het openbaar. Goh. Als het niet anders kan, en je moet, dan moet je. Nu was de pech dat de herentoilet naast allerlei urinoirs maar over één toilet beschikte. Een toilet, zonder werkend slot. Mijn lief vertelde hoe hij tijdens de boodschap de klink vast had gehouden. Dit tot groot vermaak en herkenning bij mij als toehoorder; dat zou ik óók doen! Tot dat, zo vertelde mijn lief, er afgeveegd moest worden … Het koste mij niet veel verbeeldingskracht om voor te stellen wat er op zo’n moment door een mens heen gaat.
De spanning liep op, terwijl de ober onze bestelling opnam. Het zou mijn lief toch zeker wel bespaard zijn gebleven? We kennen allemaal Murphy’s law: dat wat mis kán gaan, zál misgaan.
Wat te doen in een penibele situatie?
Dan nu, wat deed mijn lief in deze penibele situatie, terwijl de deur wagenwijd openging en hij hurkend omhoog keek naar een verbaasde man? Wat kan een mens anders dan de schouders ophalen, erkennen dat dit de situatie is door ‘ja’ te zeggen, een bek trekken en keihard lachen, wachtend tot ook de ander lacht en de deur sluit. Omdat die ander heel goed weet; zo meteen sta ík gehurkt met mijn broek op mijn enkels wc papier te vouwen.
Bij het weggaan zag ik mijn lief breedlachend een onbekende man op het terras groeten. Ik hield op dat moment súper veel van hem. Zo werkt lachen om jezelf dus.
- Lachen maakt ons gelijkwaardig
- Humor geeft een indicatie voor de chemische klik
“Zowel humor als sport maakte dat mensen zich tijdelijk hoopvoller, minder gedeprimeerd en minder angstig voelden. De blootstelling aan humor blijkt dus daadwerkelijk een bemoedigende werking te hebben.” (Strick, 2020).
Lachen om jezelf biedt zelfcompassie en zelftroost
Humor biedt afleiding, een extra manier van denken, het geeft daarmee vrijheid en het verlicht pijn wanneer je oprecht lacht (Zijderveld, 2011 en Strick, 2020). Het kan de pijn zelfs troost en compassie bieden (Fransen, 2019). Lachen om jezélf geeft je even adem en humor kan je zelfcompassie en zelftroost bieden.
- Lachen helpt je om lastige situaties te verwerken
- Het alternatieve perspectief dat humor biedt, biedt mogelijkheden
Nadat de lach je spanning heeft verlicht, en je zenuwstelsel jou helpt ontspannen, kan informatie anders door je hersenen verwerkt worden. Je kunt weer nadenken als de volwassen en ontspannen mens die je in wezen bent (Zijderveld, 2011 en Perry en Winfrey, 2022). Uit jouw lach ontstaat iets nieuws.
Iets nieuws maakt de lach. Om de lach te maken, dient er een spel gespeeld te worden die alle regels (tijdelijk) overboord gooit. De lach en de hoop zijn dus als het kip en het ei. Het is op dit snijvlak dat persoonlijke en relationele groei mogelijk is.
Je hebt de kans om meer mens te zijn
Een kwinkslag daagt je uit om alert te zijn. Creatiever te denken. De moed te hebben om al dat je verwacht lós te laten en je te begeven in de absurditeit van niets zeker weten. Het spel van humor draait niets zeker weten om naar alles kunnen weten. Het geeft je de kans om méér te zijn dan je was.
- Grappen bevorderen creativiteit
- Een kwinkslag geeft een nieuwe kijk
Je bent meer dan je ziekte, dan je onhandige actie van zojuist, je verbroken relatie, je uitzichtloze baan in je troosteloze werkomgeving voor de komende 40 jaar, en meer dan je zojuist in het afwasteiltje gezonken telefoon. Of misschien ben je dat net als mij niet. Dat is ook niet erg hoor. Gelukkig heb je jouw bolhoedje nog. In gedachten dan.
Nog meer begrijpen over humor
Onderstaande boeken zijn vermakelijk om te lezen. Wil je meer begrijpen over de filosofie en de sociale psychologie van humor? Bekijk dan onderstaande boeken op Bol.com door op de links hieronder te klikken.
- Fransen, T. (2019). Het leven als tragikomedie. Over humor, kwetsbaarheid en solidariteit. Rotterdam: Uitgeverij Lemniscaat.
- Perry, B.D. en Winfrey, O. (2022). Wat is je overkomen? Gesprekken over trauma, veerkracht en herstel. Amsterdam: Uitgeverij Unieboek I Het Spectrum b.v..
- Strick, M. (2020). Humor is een van de vier pijlers onder het universum (de andere drie ben ik vergeten). Uitgeverij Balans.
- Veerman, M. (2015). Humorologie. Grappen maken en breken. Leusden: ISVW Uitgevers.
- Zijderveld, A.C. (2011). Waarom wij lachen. Over de grap, de spot en de oorsprong van humor. Amsterdam: Uitgeverij Cossee.
Dat valt nog niet mee … lachen om jezelf
Vind jij het ook nog zo makkelijk niet, om vriendelijk te lachen om en met jezelf? Wordt het bij jou net als bij mij nogal snel sarcastisch cynisch? Ga dan volgende week met mij mee op humor les bij OverPsychologie. Ik zorg voor de boeken en instructie. Dus dat kán niet mis gaan!
Mis de volgende blog niet en schrijf je in voor onze nieuwsbrief. Dan zal het lachen je niet vergaan.
