“Verval en nieuw begin”

De Corona pandemie en de bijbehorende regels en lockdowns duren al maanden. Onze maatschappij en onze levens lijken hierom te draaien. Verschillende mensen gaan verschillend om met Corona en de maatregels. Ervaringen van anderen bieden ons herkenning én verschillen. Hierover lezen vergroot wellicht ons vermogen om met de huidige omstandigheden om te gaan. Zo is de emotionele ervaring van Bryan bijvoorbeeld gewoon neutraal. Hoe krijgt Bryan dat enkel met de hulp van de natuur voor elkaar?

“Mensen weten niet hoe goed ze het hebben. We zijn verwend. Tja, het gaat nu twee jaar even wat minder. Wat zou het? Zouden we dat dan niet overleven? Na zoveel jaar van veel te goed? Maar natuurlijk wel!”

Bryan veegt wit zand tussen de voegen van het juist gelegde tuinpad. Zijn schaft is voorbij, maar Bryan nodigt mij uit om verder te kletsen terwijl hij werkt. Als hovenier met een eigen bedrijf is tijd immers geld en hij kan ‘breien en praten’ zoals hij dat zelf zegt. Doordat ik mag blijven, krijg ik de nodige frisse, zeg maar rustig koude lucht, én beweging. Van het tuinpad volg ik hem naar zijn busje en weer terug naar het perkje en weer heen en terug… Mijn stappenteller zal wel op hol slaan.

Kijk af van natuur; wij zijn natuur

Dagelijks bezig zijn met tuinen als werkomgeving, verenigt mooi met Bryans boeddhistische levenshouding. Jarenlang kijkt Bryan naar de afwisselende seizoenen, het herstel van de natuur en de ontwikkeling van tuinen. “Als mensen ook zo tegen hun eigen leven en Corona kijken, dan zouden ze zich niet zo onnodig druk maken. Kijk af van de natuur, want wij zijn natuur.”

Wanneer Bryan moeilijkheden tegenkomt in zijn leven, dan relativeert hij met de hulp van de natuur. Dat gaat verder dan Nederlandse spreekwoorden als ‘na regen komt zonneschijn’, waarna trouwens steeds weer regen komt. “Na de bloei komt afsterven van de bloem, en de ruimte voor nieuwe knoppen. Vaak helpt snoeien daarbij. Daar is een struik echt niet bang voor of boos over; het maakt sterker.” Knip zegt zijn snoeischaar, en de tak valt op de grond waar ik ben begonnen rapen en vegen. De takken zijn immers geschikt voor de compostbak en later de moestuin.

© Jasper M, www.jasperskunst.com

Pracht en praal omspitten

“Jarenlang kan het niet op, festivals, vakanties, restaurantbezoek. Noem eens een ander werelddeel waar zoveel werk is in de vrije tijd sector?” Het is een retorische vraag. Want Bryan gaat meteen door met zijn monoloog. “En echt eerlijk werk maar uitbesteden tegen een te laag uurtarief. Dan kun je mij niet vertellen dat je niet jaren hebt kunnen genieten, sparen en oogsten.” Ik vertel hem niets, ik denk na, en luister al weer verder.

“Kijk terug naar de herinnering en teer daarop. Over twee of drie jaar mag je weer jezelf laten entertainen door de vrije tijd sector. Wat is twee, drie jaar op een mensenleven? Ik vraag het je.” Op mijn buurt vraag ik hem wat hij dan in die twee tot drie jaar doet. “Het teveel aan pracht en praal los laten, en me concentreren op een dieper niveau. Deze jaren zijn als de winter. Net als de struik gaat mijn aandacht naar de wortels in de omgespitte grond en naar de knoppen voor later.”

De winter geeft de natuur verrijking

Hoe zien zijn dagen er dan concreet uit het afgelopen jaar en het komend jaar? Bryan antwoordt dat hij net als anderen veel thuis zit. Hij voelt zich daar niet opgejaagd of somber over. Doordat hij hobby’s opzoekt die bij thuisblijven horen, blijft hij bezig en voelt hij zich stabiel.

Lezen, schrijven, gitaar spelen, muziek maken op zijn computer, eindelijk eens aandacht voor zijn eigen tuin. Het is een handjevol van de vele activiteiten die hij ’s avonds en in het weekend doet. Dat lijkt best voor een introvert persoon, maar wordt dat voor een extravert persoon op den duur niet saai? “Ik ben extravert. En ik vind het niet saai. Ik zie het als verrijking van mijzelf.”

Bryans oud en nieuw was niet zoals andere jaren. Meestal viert hij dat met het grote gezin waar hij uit komt. Nu vierde hij het alleen. De zomervakantie van Bryan bestond dit jaar niet zoals gewoonlijk uit een bonte verzameling busjes van zijn vriendengroep die trekken langs Mediterraanse campings. “Het was echt een stuk stiller en eenvoudiger, zo in mijn eentje met mijn mountainbike en boek.” Toch bracht alleen zijn extraverte Bryan niet van zijn stuk.

Bryan verlangt niet volop naar de momenten waarop hij straks weer wel zijn sociale leven in kan. Hij wacht gewoon geduldig af. “Dan doet het gemis geen zeer.” Bryan weet dat zijn sociale leven andere jaren vanzelf weer komt. “Ook dit gaat voorbij.” En ondertussen geniet Bryan van andere dingen.

Dankzij het bestuderen van boeddhisme leerde Bryan om niet te verlangen. Het observeren en de tuinen leerde Bryan om te doen wat nodig is om te overleven. “Aanpassen en volhouden met geduld en oog voor de schoonheid van het nu.” Hij pakt een tak van een hortensia waar aan de ene tak de verdroogde bladeren nog zitten, terwijl aan de andere tak de nieuwe groene knoppen al op barsten staan. “Verval en nieuw begin. Beiden net zo mooi als de bloei, niet?” Wederom één van Bryan retorische vragen, aangezien hij al weer met grote pas naar de bus loopt.

Een voordeel dat Bryan op vele mensen heeft, is dat zijn werk door kan gaan. Dat betekent voor hem financiële zekerheid en een bekende regelmaat. Is het daardoor gemakkelijker voor hem om nuchter te blijven? Zelf denkt Bryan dat dit wel meevalt. “Als zzp-er in een sterk concurrerende branche, staat mijn financiële zekerheid al veel langer op spanning. Vooral omdat ik weet dat ik nog maar een goede 15 jaar in dit vak kan werken.” Ik kijk hem niet begrijpend aan. “Tja, op mijn 50ste ben ik vast niet meer zo sterk als nu.”

Spanningen over financiën verdraagt Bryan wel. “Ook als straks economische domino ervoor zorgt dat mensen geen geld hebben om mij in te huren.” Bryan lost dat op zoals een tuin dat doet en leeft zoveel mogelijk zelfvoorzienend. “Het is dus niet dankzij mijn baan dat ik relativeer, het is dankzij mijn goede zelfzorg. Die zorgen ervoor dat ik sober leven als goed leven kan zien.” Ook handig als hij op z’n 50ste een nieuwe carrière moet kiezen zonder overheidssteun.

Vrijheid is een houding

Doordat Bryan niet veel verlangt, raakt hij ook niet veel kwijt. Vrijheid lijkt hij gemakkelijk te vinden in zijn eigen houding. Gezondheid in zijn levensstijl. Geld in natura. “En als het even minder is, dan accepteer ik dat ‘lijden’. Dat is hier gemakkelijker dan in andere tijden en in andere werelddelen, zou het niet? Mensen hier moeten zich niet zo druk maken.” Fluitend keert hij de warme composthoop, alsof het niets is.

Ben je benieuwd hoe het Bryan een paar maanden later vergaat? Lees dan het slot van de Corona portretten op Over Psychologie.

Bryan is fictief. Zijn verhaal ontstond uit 5 verschillende gesprekken die Over Psychologie voerde met verschillende mensen die nuchter en neutraal blijven. Terwijl Covid-19 en de maatregels de maatschappij kleuren. Over Psychologie sprak en observeerde verschillende mensen. Uit die verhalen ontstond één verhaal. Op deze manier ontstaat een indruk hoe een neutrale stemming kan overheersen bij Corona. Deze artikelreeks ontstond uit een idee van Willem Don en werd uitgewerkt door Mirella Brok.