Een echte moeder – Mariël Hacking
“Er zat niets anders op dan mee te lopen. Dus ik holde met de molen in de rondte. Ondertussen probeer ik Robin te kalmeren. ‘Paartje, paardje,’ bleef ik roepen. Bij de eerste ronde holde ik de andere ouders bijna omver. Bij de tweede tour hadden ze plaats voor mij gemaakt.”
Mariël Hacking schrijft in haar debuut roman “Een echte moeder” zoals op de rug van het boek voorspeld is; ‘Eerlijk over moederschap.’ De hoofdpersonage Bea worstelt met haar moederschap. Op pagina 9 staat ze op het punt de relatie met zichzelf en anderen te verliezen. Enkel de relatie met haar kind Robin is nog over. Het verlies vreet aan Bea. Wanneer ze steeds meer verdwijnt, werpen haar moeder en zus haar een reddingsboei toe. Herkent Bea deze rood met wit gestreepte cirkel in haar paniek nog als hulp?
Vele verschillende gevoelens over moederschap
Hoe voelt het om moeder te zijn? Er zijn vast vele antwoorden. Toch heeft moederschap een kern die zelfs ik als kindervrije vrouw aanvoel. Hacking durft op zoek te gaan naar vele antwoorden. In haar boek ontmoet ik verschillende moeders en kinderen. Hun beleving van moederschap voel ik vooral tijdens het lezen van de metaforen, dialogen en symboliek die Hacking me aanreikt. Het boek bewijst voor mij weer eens hoe literatuur psychologie niet uitlegt, maar voelbaar maakt. Dat doorvoelen zorgt ervoor dat de complexe psychologie, in dit geval moederschap, begrijpelijker wordt.
© Een echte moeder
Mariëls en Mirella’s moederschap
Het zal 2011 zijn geweest dat ik in het voorjaar één week bij Mariëls Limnisa schreef. Ik stel me voor hoe Mariël haar boek schreef in dit schrijfparadijs. Onder de tarp, in de zon, of aan het privé strand. Mariël en ik spraken tijdens mijn verblijf nauwelijks met elkaar. Het verblijf bestond immers uit een stilte retraite. Maar tijdens de avondmaaltijd, de yoga lessen en 2 uur schrijfcoaching voelde Mariël warm. En dus we bleven via LinkedIn met elkaar verbonden.
Omdat Mariël en ik niet veel spraken, wist ik niet dat zij zelf moeder was. Dat ontdekte ik toen ik las dat zij haar boek opdroeg aan haar ‘eigen onvergetelijke moeder’ en haar ‘zoon die het zo perfect begrijpt’. Tijdens het lezen vraag ik me af hoeveel de schrijfster met haar moederschap worstelde. “Wij leggen altijd alles uit binnen onze eigen beperkingen”, zegt één van Hackingss personages. Deze zin accepteer ik als antwoord op mijn vraag.
De zin stimuleert mij ook na te denken over mijn eigen beperkingen terwijl ik het boek lees. Tijdens het lezen van het boek komt het mij voor dat moederen door de ogen van een moeder uitputtend is. Hetzelfde moederen is door de ogen van een dochter vermoeiend.
Moederen is te veel, dat denk ik. Het is wellicht mijn beperking. Maar ik ben niet de enige. “‘Je moet realistisch blijven,’ ze gaat rechter zitten, ‘het moederschap komt niet natuurlijk bij mij. Ik zou een slechte moeder zijn. Ik heb geen tijd, geen kracht, geen geduld om zoveel te geven. Dag in, dag uit, steeds klaarstaan voor iemand anders, iedere minuut van de dag. Altijd opgewekt moeten zijn om het goede voorbeeld te geven. Nooit klagen, want je hebt het zelf gewild. …”
Het eigen leven en het gebaarde leven
Zou ik even een momentje willen vluchten in een ongecompliceerd boek dat me een lekker gevoel geeft? Dan leg ik dit geniale pareltje literatuur maar beter aan de kant. Want geruststellend zijn de woorden in deze roman niet voor mij. Moederschap schuurt. Dat erkent Hacking en daar ze schrikt niet voor terug.
“En wat lachten we verontwaardigd toen een jonge moeder in de straat beweerde dat er amper iets veranderd was sinds ze haar dochtertje had. Dat haar leven voortkabbelde. Dat moest een grove leugen zijn! Zelf vonden we ons eerder in een voortdurende strijd met een woeste rivier. Alle kanten werden we uit gesmeten en we zwommen en zwommen om daar naartoe te gaan waar we graag heen wilden. Soms bereikten we het punt, maar in plaats van de rust die we er verwachtten, moesten we vechten om er te blijven. Hoogst zelden, nee, eigenlijk nooit, ontspanden we. Dat kunnen wij moeders ons niet veroorloven. Wie weet wat er gebeuren zou…. Het moederschap; wat een strijd om zelfbehoud!”
Moederschap gaat over leven. Het eigen leven en het leven dat moeders baren. Beiden kosten veel en zijn kostbaar. Maar moederschap en leven zijn ook heel gewoon, eigenlijk. “Ze tilt haar arm op en legt bijna haar hand op mijn pols. Dat doet ze vaak, het is een automatisch gebaar; mijn lichaam is nog steeds het hare.” En het leven is prachtig. Wanneer ik wil word ik in de roman ook het moois in het leven en in moederschap gewaar. “Ik juich van binnen. Ik zwijg, leun naar voren en houd de zin zolang mogelijk gevangen tussen mij, de stoelen en het raampje naar Israël.”
Generationeel kijken geeft perspectief
Bea is niet enkel moeder van Robin. Bea is ook dochter van haar moeder. Die op haar beurt weer dochter is van oma. Deze gelaagdheid doet mij denken aan Sterfbed van Maarten van Roozendaal. Zelfs ouders blijven kinderen van hun vaders moeders en daarmee blijven we gevangen in onzekerheid.
Als kunstenaar is Bea in staat om van perspectief te wisselen. De schrijfster helpt haar hoofdpersonage Bea om het thema moederschap vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Dat doet Hacking door de personages afwisselend als ouder, kind, en individu neer te zetten. “De dochter praat indringend en kijkt daarbij afwisselend van haar moeder naar haar vader. Ze maakt intense, korte handgebaren. … Het lijkt alsof ze voortgestuwd wordt door iets groters dan haarzelf en haar ouders koste wat kost wil overtuigen. Janet en Andrew luisteren met gebogen hoofd. De vlotte, babbelende vouw en de zelfverzekerde man die ik ken van de boot, zijn ver te zoeken.”
Het is door de generationele laag dat ik als kindvrije vrouw ook word gegrepen door het boek. Ik hoef geen moeder te zijn om kind te zijn en om dus aan te voelen wat moeders voelen. Ook hoef ik geen moeder te zijn om vrouw te zijn en voor mij partner, die mijn gezin is, te willen zorgen.
“‘Ik kan weken plannen zonder kalender. Ik kan hoofdrekenen als de beste, weet alle verjaardagen, telefoonnummers van onze vrienden en zelfs kennissenkring uit mijn hoofd. En onze kennissenkring reikt ver, tot alle hoeken van de wereld. Florida, Afrika, Japan, over heel Europa verspreid wonen ze, onze vrienden. Mijn hoofd tolt van de verjaardagen en nummers. er komen nog nauwelijks woorden uit mijn mond. Het zijn de nummers en de data die ik uitbrengt zonder het te willen. Die van mijn tong rollen als ik iets belangrijks te zeggen heb.”
Allemaal in dienst van het thema moederschap
Het is prachtig hoe Hacking poëtisch niets te veel beschrijft. De personages, hun beroepen en hobby’s, hun gedrag, de omgeving waar zij zich in bewegen; het is allemaal in dienst van het thema moederschap. Doordat Hacking symboliek gebruikt, voel ik als lezer wat moederschap betekent. Ook zonder dat het aan mij uitgelegd of voorgekauwd wordt. “Mijn vriendinnetjes staarden op hun rug in het gras naar de wolken in de lucht. Ik staarde gehurkt op de keldertrap naar de kleuren in de potten. Welke kleur lijkt het meest op bloed? Welke lijkt het meest op liefde? Welke lijkt het meest op pijn? Het was allemaal rood. Zo hetzelfde en tegelijkertijd zo uiterst verscheiden.”
En wanneer ik liever klare taal lees, neemt Hacking me aan de hand mee. Bijvoorbeeld door voorbijganger Kiki die meer dan eens analyseert vanuit de helicopterview. “‘Je hoeft niet per se weg om afstand te nemen,’ ze glimlacht naar me. ‘Sommige mensen blijven, nemen afstand door dieper in zichzelf te zakken en scheppen daardoor helderheid.’ Ze staat op en slaat het stof van haar jurk.”
Ben jij of heb jij wel of geen moeder?
Hacking zorgt ervoor dat de complexe psychologie van moederschap voelbaar wordt. Haar beschrijvingen en symboliek laten mij voelen hoe moederschap voelt. De dialogen van de personages analyseren het moederschap. Steeds wisselt het perspectief. Dat doet Hacking door haar menselijke, kwetsbare en soms onbeholpen personages van rol te laten verwisselen. Van kind, naar ouder, naar grootouder en de dood. Hierdoor kan ik gemakkelijk genegenheid voelen voor de verschillende vrouwen en hun kijk op moederschap.
Moederschap is voor mij eng. Hacking verzachte mijn blik op moederschap dankzij haar literaire zoektocht naar moederschap. Ben je een moeder, of ben je kindervrij? Heb je een moeder, of niet? Lees dan vooral “Een echte moeder”; het is volmaakt.
268 blz.
Roman
2021
Na een leven lang reizen woont en werkt Mariël Hacking momenteel in Griekenland. Daar ontvangen zij en haar partner normaliter vele mensen voor schrijfretraites en schrijfcoaching. Want Limnisa biedt vele internationale schrijvers een plek, inspiratie en coaching. De wereldwijde pandemie Corona gaf Mariël tijd om dit prachtige boek uit te geven.
Lees ‘Een echte moeder’ helemaal
Wil je deze prachtige roman ‘Een echte moeder‘ in z’n geheel lezen? Gelijk heb je! Je bestelt jouw boek eenvoudig en snel door op de links in dit artikel te klikken.
