Hoe ondersteun je vrienden in hun relatie?
“Proberen om een bredere kijk op het leven te krijgen kan een nog grotere uitdaging zijn dan proberen je in een ander te verplaatsen. Het betekent namelijk dat je verder gaat dan het leven te zien vanuit het gezichtspunt van een ander. Ubuntu leert ons dat we actief naar de wereld moeten kijken vanuit elk perspectief, vanuit elke invalshoek. Als we dit doen, kunnen we zoveel mogelijk begrip krijgen voor een situatie.” (Ngomane, 2019).
Na lang wikken en wegen vertelde Geertje afgelopen zaterdagavond aan Johan waar Geertje en Lux toch allemaal mee kampen de laatste jaren. Het luchtte Geertje ontzettend op, dat zag Johan wel. En dat vindt hij fijn voor haar. Johan voelt zich ook erkent als goede vriend dat Geertje zich zo openstelde over Lux. Hij is voornemens verantwoordelijk om te gaan met de gekregen informatie. Want hij heeft veel respect voor Geertje, Lux en hun 18 jarige relatie. Johan voelt zich supporter van team relatie Geertje & Lux.
Toch is het gemakkelijker gezegd dan gedaan. Wat is ‘verantwoord’ in dit geval? Daar mijmert Johan over in zijn auto naar huis.
Gewoon aanwezig zijn
“De contextuele dialoog biedt allerlei kansen en verbindt mensen vanuit vrijheid. Dialoog heeft, zowel op vlak van de familie als dat van de samenleving (red. en vast ook op het vlak van vriendengroepen), een aantal kenmerken: op eigen grond kunnen en durven staan, gelijkwaardigheid, betrouwbaarheid, aandacht voor de overkant, luisteren, op zoek gaan naar de waarheid in het verhaal van de ander, echtheid, samenwerking en actie.” (Nuyts en Sels, 2017)
Bovenstaande is nou precies wat Johan deed terwijl Geertje sprak. Hij luisterde aandachtig naar Geertjes ervaringen. Zoals het een luisteraar betaamt, stelde hij betrokken vragen en vatte hij Geertjes gevoel en gedachten samen. Hierdoor lukte het Johan om voor zichzelf en Geertje helder te houden: ‘dit is van jou’.
Johans eerste tip lijkt dus: gewoon aanwezig zijn met de basisvaardigheden van een betrokken gesprekspartner.
© Jasper M, www.jasperskunst.com
Een gesprek binnen de context bekeken
“Vriendschap is een hoofdthema in de klassieke filosofie en ethiek. Het fungeert als fundament van het samenleven, van de samenleving. … Vriendschap als een wijze van leven doorkruist de bestaande sociale en maatschappelijke structuren.” (Kleinlugtenbelt, 2011).
Johan is bevriend met Geertje én Lux. Zij zijn alle drie onderdeel van een grotere vriendengroep. Die groep begon ooit met 4 jongens op de havo en groeide uit tot een hechte club van 11 mensen. Onderling zijn er allerlei subgroepjes ontstaan. Want sommigen bevinden zich in een (ex)liefdesrelatie, anderen werken samen en 5 mensen wielrennen geregeld door Nederland en België heen. Uiteindelijk worden de groepjes gevormd door individuen. Die individuen zijn soms niet meer los te zien van de groepjes.
Gewoon complex
Johan voelt aan dat zijn gesprek met Geertje losstaat van de anderen binnen de groep en de onderlinge relaties. Tegelijkertijd ziet Johan dat zijn gesprek juist níet losstaat van de rest.
“Mensen bestaan niet op zichzelf, maar zijn met elkaar verbonden, zoals de draden in een spinnenweb. Haal je daar iets weg, dan is de structuur van het web veranderd en soms beschadigd.” (Van Cuilenburg, 2013).
Waarschijnlijk is beiden waar. Deze complexe tegenstelling aanvaarden, is wellicht zijn eerste stap naar ‘verantwoordelijk omgaan met het vertrouwelijk gesprek’. Het aanvaarden betekent voor Johan dat hij zijn ervaring en gedachten opmerkt. Punt. Dus niet: erover piekeren, het willen snappen, er wakker van liggen of op te lossen. Nee, gewoon het gevoel en het tegenstrijdige inzicht verdragen. Punt.
“Er is sprake van interdependentie: de delen veronderstellen elkaar en zijn van elkaar afhankelijk.” (Van Cuilenburg, 2013).
Johans tweede tip lijkt dus: gewoon observeren dat subgroepjes losstaan van een groter systeem, terwijl ze samenhangen met het grotere systeem.
Gewoon relationeel aanwezig zijn
Hoewel iets al knap complex kan zijn, is het soms makkelijk om het nog wat complexer te maken. In Johans geval is hij zich bewust van de relaties als afzonderlijk subonderdeel. Dit helpt hem te zien dat wat Geertje ervaart, niet hetzelfde is als wat er tussen Geertje en Lux speelt. Of hoe Lux en Johan met elkaar omgaan. De puzzel bestaat uit vele stukjes die samen een geheel vormen en die op zichzelf een entiteit zijn. Johan kijkt door een kristal waardoor afzonderlijke stukken vallen samen. Tegelijkertijd kan hij nieuwsgierig zijn naar dat ene licht gele stuk daar tussen hem en Geertje; wat vonkt daar zo?
Johans derde tip lijkt dus: ruimte te maken voor nog meer delen binnen het systeem, namelijk de relaties. Zo zijn er het subdeel relatie Johan-Geertje, subdeel relatie Geertje-Lux en subdeel relatie Lux-Johan.
Drie tips om betrokken binnenbuitenstaander te zijn
Sta je net als Johan soms als buitenstaander van de subgroep, betrokken als binnenstaander bij een overlappende andere subgroep? Dan kun je vast wat overzicht gebruiken. Hieronder dus nogmaals Johans’ tips om supporter van team relatie te blijven.
- Ben gewoon aanwezig als betrokken binnenstaander.
- Besef jezelf dat er vele menselijke puzzelstukjes zijn.
- Bewuster zien dat relaties óók belangrijke puzzelstukjes zijn om te erkennen.
Verdiepende literatuur voor team relatie
De inspirerende citaten in dit artikel komen uit onderstaande boeken. Alle vier de boeken zie je vaker als bronnen voor artikelen op Over Psychologie. Er staat ook zoveel moois in. Zin in meer? Schaf dan je eigen exemplaar aan via onderstaande link. Op die manier sponsor je meteen onze gratis website.
- Brok, M.P.W. (2024). Lief, ik heb je (n)iets meer te melden. Hoe we relatieproblemen oplossen. Den Haag/Leuven: Acco Uitgeverij.
- Cluilenburg, P. van, (2013). Empathie loont! De kracht van liefde en wil. Haarlem: De Toorts.
- Kleinlugtenbelt, D. (2011). Levenskunst. Bevriend raken met jezelf en de ander. Bundel: Uitgeverij DAMON.
- Ngomane, M. (2019). De lessen van Ubuntu. De Afrikaanse filosofie voor een gelukkig leven. Amsterdam: Uitgeverij HarperCollins Holland.
- Nuyts, A. & Sels, L. (2017). Tussen mensen. Contextueel denken over relaties, familie en samenleving. Leuven: Lannoo Campus
NB. Johan, Geertje en Lux zijn fictieve personages om ingewikkelde materie wat context te geven.
